Trong bài viết có tiêu đề “Shipping an L1 zkEVM #1: Realtime Proving”, kỹ sư giao thức Sophia Gold cho biết: thay vì xác minh lại toàn bộ giao dịch, các validator sẽ có thể xác thực block chỉ bằng cách kiểm tra ba bằng chứng zk độc lập. Các bằng chứng này phải đáp ứng các tiêu chí khắt khe về “thời gian thực”, bao gồm:
-
Độ trễ dưới 10 giây với 99% block
-
Mức bảo mật 128-bit (tối thiểu 100-bit khi khởi chạy)
-
Kích thước bằng chứng dưới 300 KiB
-
Có thể vận hành trên phần cứng trị giá không quá 100.000 USD và tiêu thụ dưới 10 kW điện
Ban đầu, chỉ một số ít validator được kỳ vọng sẽ chạy phần mềm zkEVM mới. Tuy nhiên, nếu được chứng minh an toàn thông qua kiểm toán, xác minh hình thức và chương trình bug bounty, giới hạn gas có thể được nâng lên để khiến việc kiểm tra bằng chứng trở thành mặc định. Những bằng chứng này cũng sẽ cung cấp năng lượng cho các zk-rollup gốc, Gold cho biết.
Gold cũng thách thức các nhóm zkVM đạt được mục tiêu độ trễ trước hội nghị Devconnect Argentina vào tháng 11, gọi đây là “cuộc đua đến thời gian thực”. Nếu thành công, đây sẽ là ứng dụng zk lớn nhất từng được triển khai trực tiếp trên blockchain, mở ra cánh cửa cho các tính năng như bảo mật on-chain, tổng hợp chữ ký và tăng thông lượng mạng.
Biến động toàn hệ sinh thái
Động thái này của Ethereum diễn ra trong bối cảnh nhiều blockchain đối thủ cũng đang chạy đua tích hợp zk-proofs, khi các Layer 2 hiện đã sử dụng loại mật mã tương tự. Bài viết của Gold là lộ trình rõ ràng nhất từ trước đến nay về việc tích hợp zk trực tiếp vào cơ chế đồng thuận, đưa Ethereum tiến gần hơn đến “tương lai zk” mà đồng sáng lập Vitalik Buterin từng đề cập.
Bên cạnh đó, đợt triển khai zkEVM cũng trùng thời điểm Ethereum Foundation tái cấu trúc bộ phận phát triển giao thức và hệ sinh thái, nhằm thúc đẩy việc ứng dụng thực tế. Các nhóm mới được tổ chức lại sẽ tập trung vào các hệ thống bảo mật cốt lõi trong sáng kiến “One Trillion Security”, đồng thời mở rộng hỗ trợ tài chính thông qua quỹ tài trợ và đầu tư chiến lược.

Tiếng Việt
English












